Osmanlı'dan günümüze kalan kapı tokmakları_x000D_ Türkiye'nin en önemli turizm merkezlerinden Kemaliye yaşatılmaya devam ediyor.

Erzincan'ın Kemaliye ilçesinde, evlerin kapılarına takılan_x000D_ tokmaklar sayesinde ev sahipleri, kapıyı çalan misafirlerini görmeden kadın ya_x000D_ da erkek olup olmadığını anlıyor.
_x000D_
_x000D_ Kemaliye ilçesinde_x000D_ asırlardır yaşatılan ve Türklerin Şamanizm'e inandığı dönemdeki geleneklerden_x000D_ olan çeşitli motiflerle kapı süsleme ve demir kapı tokmağı üretimi geleneği,_x000D_ ilçedeki ustalarca yaşatılıyor.
_x000D_ Şamanizm geleneğine göre, geçmişte hane halkını_x000D_ şeytana karşı koruduğu düşüncesiyle kapılara yapılan yılan figürü gibi_x000D_ süslemeleri kapı ve kapı tokmaklarına işleyen ustalar, Türklerin İslam'a_x000D_ geçişinin ardından uygulanan kapılara iki farklı tokmak takma geleneğini de_x000D_ yaşatmaya çalışıyor.
_x000D_ Özellikle İslam geleneğinde ev halkının evlerine_x000D_ gelen misafirlerin cinsiyetine göre kıyafetlerine dikkat etmesini sağlamak_x000D_ amacıyla ustalarca yapılıp kapılara takılan iki farklı tokmak, eve gelen_x000D_ misafirin cinsiyeti konusunda ev sahibine bilgi veriyor.
_x000D_ Ustalarca yapılıp kapılara takılan iki tokmaktan_x000D_ tok ses çıkartan biri eve gelen misafirin erkek, tiz ses çıkartan diğer tokmak_x000D_ ise kadın olduğu anlamına geliyor.
_x000D_ Erzincan'a 150 kilometre uzaklıkta bulunan 2 bin nüfuslu Kemaliye'de yazları_x000D_ nüfus 15 bini buluyor. İnsanların genelde yürüyerek bir yere gitmeyi tercih_x000D_ ettiği ilçede hiç trafik olmuyor. İlçeye dışarıdan gelenlerin gözüne ilk çarpan_x000D_ şey ahşap yapılar ve bu yapıların kapıları üzerindeki tokmaklar oluyor._x000D_ Kemaliye'nin binlerce yıllık tarihini ve sosyolojik yapısını anlatan kapı_x000D_ tokmakları kentin göze çarpan en belirgin özelliklerinden biri. Geleneklere_x000D_ göre bir eve gelen misafir kapı tokmağını çalışına göre karşılanıyor. Ev sahibi_x000D_ tokmak sesine göre misafirin kim olduğunu anlıyor. Kapı tokmağının sesi gelenin_x000D_ kadın mı yoksa erkek mi olduğunu haber veriyor. Eğer misafir büyük_x000D_ tokmağı kullanır ve ses tok ve gür çıkarsa gelen kişi erkek ama diğerine göre_x000D_ ince daha az sesi olan küçük tokmak kullanılırsa gelen kişi kadındır.

Kapı tokmaklarının_x000D_ mesajları bunlarla sınırlı değil. Tokmaklar üzerindeki motiflerin de bir anlamı_x000D_ var. Örneğin lamba motifli bir kapı tokmağı evin ocağı sönmesin hayat daim_x000D_ olsun anlamını taşıyor. Kuş motifi kullanılmışsa bu da ev sahibinin gurbette_x000D_ bir yakınının olduğu ve haber beklediği anlamına geliyor. Sağa sola ayrılan ve_x000D_ kuş kafasını andıran motifler evin Müslüman bir aileye ait olduğunu vurguluyor._x000D_ Öküz motifi ise ailenin birlik olduğunu simgeliyor. Kapı tokmaklarında akrep_x000D_ yılan gibi motiflerde var. Bu motifler Şaman kültüründen kalma. Yılan motifleri_x000D_ genellikle anahtar delikleri çevresinde bulunuyor ve bu motifteki kilide_x000D_ anahtar sokulunca şeytanın o eve giremeyeceğine inanılıyor. Akrep motifi olan_x000D_ evlerde ise cinin şeytanın barınamayacağı inancı var. Günümüzde Kemaliye'de_x000D_ kapı tokmakları yapan kişi 6 kuşaktır geleneklere bağlı olarak bu işi yapan Demirci_x000D_ ailesinden Mustafa Demirci. Yaklaşık 120 yıl aradan sonra tekrar 1996 yılında_x000D_ bu geleneği sürdürme kararı alan Demirci ailesinin bu kararı sadece kaybolmakta_x000D_ olan bir geleneği yaşatmak değil aynı zamanda bu tokmakların işleneceği_x000D_ kapıları yapan marangozları ve buna bağlı olarak da eski taş ustalarını hayata_x000D_ bağlamış.

İlçe sakinleri, geçmişte adeta görüntülü kapı sistemi olan bu yöntemi_x000D_ kullanmaya devam ediyor.